मुख्य सामग्रीवर वगळा

अभ्यास..... रासायनिक अभिक्रियांचा 3 🎷

 

अभ्यास..... रासायनिक अभिक्रियांचा  3 🎷

आपल्या माहिती विज्ञानाची 🎷 या What's App समूहात सामील होण्यासाठी खालील👇 निळ्या लिंकला🔗 स्पर्श करा.

👉 माहिती विज्ञानाची 🎷

🥁 या लेखावर आधारित छोटीशी गुगल फॉर्म परीक्षा 👇 

🥥 पहिल्या लेखात रासायनिक अभिक्रियाचा सखोल अभ्यास कसा करावा हे शिकलोत , त्यामध्ये मूलद्रव्य , संज्ञा , इलेक्ट्रॉन संरुपण , संयुजा , मुलक व रासायनिक अभिक्रिया लिहिण्याचे नियम आपण पाहिलोत.

दुसऱ्या लेखात रासायनिक अभिक्रियांचे मुख्य चार प्रकार व इतर सहा असे एकूण दहा प्रकार पाहिलोत.

आज रासायनिक अभिक्रियेस मदत करणारे / सहकारी पाहू , म्हणजेच रासायनिक अभिक्रियेच्या दरावर परिणाम करणारे घटक पाहू.

रासायनिक अभिक्रियेच्या दरावर परिणाम करणारे घटक खालील प्रमाणे.

1. रासायनिक अभिक्रियांचे स्वरूप :- ॲल्युमिनियम Al व जस्त Zn यांची विरल हायड्रोक्लोरिक आम्ला (HCl) बरोबर रासायनिक अभिक्रिया होऊन हायड्रोजन H2 वायू मुक्त होतो.

पण ॲल्युमिनियमचा Al रासायनिक अभिक्रियेचा वेग जस्ता पेक्षा जास्त असतो.

मूलद्रव्याच्या क्रियाशीलतेवर रासायनिक अभिक्रियेचा दर अवलंबून असतो. धातूचे स्वरूप हे रासायनिक अभिक्रियेच्या दरातील फरकाला कारणीभूत असते.


2. अभिक्रियाकारकांच्या कणांचा आकार :- रासायनिक अभिक्रियेत अभिक्रियाकारकांच्या कणांचा आकार जेवढा लहान तेवढा रासायनिक अभिक्रियेचा वेग जास्त.

उदा. शहाबादी फरशी व शहाबादी फरशीची भूकटी/ पूड/ चूर्ण यांची विरल सल्फ्युरिक आम्लाबरोबर अभिक्रिया केली असता शहाबादी फरशीची भूकटी ची रासायनिक अभिक्रिया जलद होते.

कारण रासायनिक अभिक्रियेत पृष्ठभाग जेवढा जास्त उपलब्ध होतो तेवढा रासायनिक अभिक्रियेचा वेग जास्त असतो.

3. रासायनिक अभिक्रियेचे तापमान :- रासायनिक अभिक्रियेचा दर हा तापमानावर अवलंबून असतो , रासायनिक अभिक्रिया घडत असताना तापमान वाढल्यास रासायनिक अभिक्रियेचा वेग हा वाढतो. रासायनिक अभिक्रियेत उष्णतेचे चिन्ह  बाणावर  त्रिकोण ने दाखवले जाते.




4. उत्प्रेरक :- 

ज्या पदार्थाच्या केवळ अल्प उपस्थितीमुळे रासायनिक अभिक्रियेचा दर/ वेग वाढतो, परंतु त्या पदार्थामध्ये मात्र कोणताही रासायनिक बदल होत नाही, अशा पदार्थाला उत्प्रेरक म्हणतात.

उदा 1. वनस्पती तेलाचे वनस्पती तुपात रूपांतर करताना निकेल Ni या उत्प्रेरकाचा वापर केला जातो.

उदा 2. पोटॅशिअम क्लोरेट (KCIO3 ) ला उष्णता दिली असता मंदगतीने ऑक्सिजन वायू बाहेर पडतो. पण पोटॅशियम क्लोरेट ला मॅग्नीज डाय-ऑक्साइड MnO2 या उत्प्रेरकासोबत तापवले असता जलद गतीने ऑक्सिजन वायू बाहेर पडतो.

5. अभिक्रियाकारकांची संहती :- संहती म्हणजे तीव्रता.

  1. द्रावण= द्रावक +द्राव्य
  2. ज्या द्रावणामध्ये द्राव्याचे प्रमाण आवश्यकतेपेक्षा कमी असते, त्या द्रावणाला सौम्य किंवा विरल द्रावण असे म्हणतात. 
  3. ज्या द्रावणामध्ये द्राव्याचे प्रमाण आवश्यकतेपेक्षा जास्त असते, त्या द्रावणाला तीव्र किंवा संहत द्रावण असे म्हणतात. 
  4. अभिक्रियाकारकांची संहती जेवढी जास्त तेवढा रासायनिक अभिक्रियेचा वेग जास्त.

पुढील परीक्षा देताना शॉर्ट answer सर साठी मोजका शब्द लिहा.

💯 या भागावरील छोटीशी परीक्षा देण्यासाठी पुढील निळ्या लिंकला स्पर्श करा. 🎺

https://forms.gle/wtULyZ9J3ybmUDWn8




                 *रांगोळी ही पुसली जाणार आहे
 हे माहीत असून देखील 
आपण ती अतिशय सुबक 
आणि रेखीव व सुंदर काढण्याचा प्रयत्न करतो.*
                *तसेच आपलं आयुष्य हे 
कधीतरी संपणारच  आहे 
ते अधिक सुंदर
 आणि सुंदर जगण्याचा प्रयत्न करा.*
         *🥥 नारळी पौर्णिमा   🥥 व 
🪢रक्षाबंधनाच्या 🪢हार्दिक शुभेच्छा...!!!*
  
         *आपला दिवस आनंदी जावो.*🎺



टिप्पण्या

या ब्लॉगवरील लोकप्रिय पोस्ट

10 वी बोर्ड निकाल आज 🎷

 10 वी बोर्ड निकाल आज 🎷 ®®®💠®®® व्हॉट्स ॲप ग्रुप आता सामील व्हा   ▬▬▬۩۞۩▬▬▬ इयत्ता 10 वीच्या परीक्षेच्या निकालाची (10th examination results)वाट पाहणाऱ्या विद्यार्थ्यांची प्रतीक्षा अखेर संपली 👏. 10 वीचा निकाल येत्या मंगळवारी म्हणजे दि.13 मे रोजी सकाळी 11 वाजता जाहीर केला जाणार असून, विद्यार्थ्यांना ऑनलाईन निकाल दुपारी 1 वाजता पाहण्यासाठी उपलब्ध करून दिला जाणार.🎺 विद्यार्थ्यांचे विषयनिहाय गुण या निकालातून त्यांना पाहता येतील. राज्यातील 23,492 माध्यमिक शाळांमधील विद्यार्थ्यांनी 10 वी बोर्ड परीक्षेसाठी नोंदणी केली होती. विद्यार्थी 'महा एचएससी बोर्ड डॉट इन' (mahahsscboard.in) या संकेतस्थळासह विविध वेबसाईटवर निकाल पाहू शकतील.  ®®®💠®®® 10 वी बोर्ड परीक्षेचा निकाल पाहण्यासाठी अधिकृत संकेतस्थळ.👇   https://sscresult.mahahsscboard.in   https://results.digilocker.gov.in   https://www.aajtak.in/education/board-exam-resul   http://sscresult.mkcl.org   https://results.targetpublications.org   https://results.navneet.com   http...

दहावी बोर्ड (SSC) वेळापत्रक 2025

 दहावी बोर्ड (SSC) वेळापत्रक 2025 प्रथम सर्व दहावीच्या विद्यार्थ्यांना वर्ष 2024-25 परीक्षेसाठी हार्दिक शुभेच्छा 🎆🎇🎷. विद्यार्थ्यांसाठी टर्निंग पॉईंट असणारे, ज्यातून आयुष्य पुढे घडणार असते त्या इयत्ता दहावी परीक्षांचे वेळापत्रक जाहीर झाले आहे. दहावीच्या विद्यार्थ्यांना अकरावी प्रवेश,   आयटीआय व पॉलिटेक्निक साठी ऍडमिशन प्रक्रिया वेळेवर सुरू व्हावी, यामधील ताळमेळ  करण्यासाठी बोर्डाने परीक्षा दरवर्षीपेक्षा अंदाज 15 दिवस अगोदर घेण्याचे ठरवले आहे. त्याचबरोबर प्रात्यक्षिक व तोंडी परीक्षा या पण लवकर होणार आहेत याची सर्व विद्यार्थ्यांनी नोंद घ्यावी. परीक्षांच्या तारखे प्रमाणे विषयांच्या अभ्यासक्रमाकडे विद्यार्थ्यांनी लक्ष द्यावे. ______________________ विषय: मराठी. 21 फेब्रुवारी 2025 - शुक्रवार  वेळ:- 11.00 am ते 2.00 pm. ______________________ विषय:- संस्कृत 27 फेब्रुवारी 2025 - गुरुवार वेळ:- 11.00 am ते 2.00 pm. ______________________ विषय: इंग्रजी 1 मार्च 2025 - शनिवार  वेळ:- 11.00 am ते 2.00 pm. ______________________ विषय: हिंदी 3 मार्च 2025 - सो...

11 वी केंद्रीय प्रवेश नोंदणी 2025-26 🎷

  11 वी केंद्रीय प्रवेश नोंदणी 2025-26 🎷 🎷 11th Admission Registration  ●~•❅•۞•❅•~● इयत्ता अकरावी साठी केंद्रीय प्रवेश प्रक्रिया  ऍडमिशन 19- 05 -2025 पासून सुरू. भाग 1 कसा भरावा   Part 1 Fill Up Guidene संपूर्ण महाराष्ट्र मध्ये यावर्षी सन 2025 पासून 11 वी ऑनलाईन प्रवेश प्रक्रिया.  ऑनलाईन प्रवेश प्रक्रिया ही संपूर्ण महाराष्ट्र मध्ये तसेच महाराष्ट्रामधील सर्व कॉलेजमध्ये लागू होणार.   यावर्षी आपल्याला 11 वीला कॉलेजमध्ये ऍडमिशन घ्यायचे असेल तर ऑनलाईन प्रवेश प्रक्रियेद्वारे ऍडमिशन घ्यावे लागणार ┈┉┅━ ❍❀🔘❀❍ ┈┉┅━.  रजिस्ट्रेशन कसे करावे  11 वी प्रवेशाच्या Website वर जाणे✈️  visit 11 th admission website   मोबाईल 📱 वरून जर रजिस्ट्रेशन करणार असाल तर.....  क्रोम वर जाऊन तीन डॉट स्पर्श करावा व डेस्कटॉप निवडावे. ▬▬▬ஜ۩۞۩ஜ▬▬▬ स्टुडंट रजिस्ट्रेशन करण्यासाठी सर्वप्रथम खालील लिंक वर स्पर्श करा. https://mahafyjcadmissions.in/ {[( टिप :- मागील वर्षीपर्यंत विद्यार्थी https://11thadmission.org.in/ या वेबसाईट वर रजिस्ट्रेशन करत होते. आता व...